Mikołaj Kopernik – nasz Patron i Patron roku 2023
19 lutego 2023 roku już po raz czwarty obchodzimy Dzień Nauki Polskiej. To święto państwowe, które jest wyrazem uznania dla dokonań polskich naukowców, ma stanowić inspirację do pójścia w ich ślady, a także ma wzmocnić zainteresowanie nauką.
Wśród najwybitniejszych rodzimych badaczy oprócz Mikołaja Kopernika wskazano Jana Heweliusza, Ignacego Łukasiewicza, Karola Olszewskiego, Zygmunta Wróblewskiego, Marię Skłodowską-Curie, Henryka Arctowskiego, Ludwika Hirszfelda, Jana Czochralskiego i Stefana Banacha.
Odkrycia polskich badaczy wywierały ogromny wpływ na bieg dziejów całej ludzkości.
„Teoria heliocentryczna, lampa naftowa czy odkrycie radu i polonu, to tylko kilka przykładów licznych osiągnięć Polek i Polaków będących najlepszą wizytówką naszego kraju” – czytamy w uzasadnieniu ustawy o ustanowieniu tego święta z dnia 3 lutego 2020 roku.
Data obchodów tego święta nie jest przypadkowa – 19 lutego przypadają urodziny Mikołaja Kopernika. W tym roku, w dniu 19. lutego obchodzimy 550. rocznicę Jego urodzin.
Rok 2023 został ustanowiony Rokiem Mikołaja Kopernika.
Dzieło wybitnego astronoma „O obrotach sfer niebieskich”, które było wykładnią teorii heliocentrycznej, zrewolucjonizowało światową naukę. Kopernik zapisał się w historii także innych dziedzin, w tym m.in. ekonomii, prawa, medycyny czy kartografii.
To patron naszej szkoły, dlatego jest to szczególny dzień dla społeczności Zespołu Szkół Nr 1, w którym przypominamy jego wspaniałe dokonania i osiągnięcia.
Kalendarium
- 19 II 1473
W Toruniu, w domu kupca Mikołaja Kopernika i jego żony Barbary Watzenrode, przychodzi na świat ich najstarszy syn, Mikołaj Kopernik. - 1483
Umiera ojciec Mikołaja Kopernika. Opiekunem przyszłego astronoma zostaje jego wuj, brat matki, Łukasz Watzenrode, który w 1489 r. zostanie obrany biskupem warmińskim. - 1491
Ukończywszy szkołę przy kościele parafialnym św. Jana w Toruniu, Kopernik udaje się na studia do Krakowa. Ma 18 lat. - 1491–1495
Czas studiów na Akademii Krakowskiej. Kopernik zaznajamia się z astronomią, medycyną, arytmetyką i geometrią. - 1496
Dwudziestotrzyletni Mikołaj rozpoczyna studia prawnicze na uniwersytecie w Bolonii. Gruntowne wykształcenie w zakresie prawa kanonicznego ma przygotować go do kariery w strukturach kościelnych, planowanej przez wuja Kopernika, biskupa Watzenrodego. Kopernik wykorzystuje studia do pogłębiania zainteresowań astronomicznych, prowadzi też obserwacje nieba pod okiem profesora Domenico Mario Novarry. - 1497
Kopernik zostaje członkiem kapituły warmińskiej i za pośrednictwem pełnomocników obejmuje kanonikat fromborski oraz związane ze swą nową funkcją dochody, które umożliwią mu kontynuowanie studiów i zainteresowań naukowych. - 1500
Pobyt Kopernika w Rzymie na uroczystościach jubileuszowych. Mikołaj odbywa praktykę w kancelarii papieskiej i wygłasza publiczny wykład z matematyki. - 1501
Kopernik powraca z Włoch do Fromborka, by prosić kapitułę warmińską o przedłużenie dalszej nauki. Po otrzymaniu zgody udaje się do Padwy, by przez kolejne dwa lata studiować medycynę - 1503
Kopernik przenosi się z Padwy do Ferrary, gdzie w maju uzyskuje tytuł doktora prawa kanonicznego, po czym powraca do Prus Królewskich. - 1504–1509
Kopernik przebywa na dworze biskupa warmińskiego w Lidzbarku Warmińskim jako jego lekarz. Razem z wujem uczestniczy w zjazdach stanów Prus Królewskich w Malborku, Elblągu i Toruniu. W komnatach lidzbarskiego zamku przygotowuje Commentariolus zawierający pierwszy zarys teorii heliocentrycznej oraz łaciński przekład Listów obyczajowych Teofilakta Symokatty. - 1509–1510
Kopernik opuszcza zamek w Lidzbarku i przenosi się na wzgórze katedralne we Fromborku. Mimo niechęci żywionej przez kapitułę do biskupa Watzenrodego, zostaje wybrany kanclerzem kapituły (8 XI 1510). - 1510–1512
Opracowuje mapę Warmii i zachodnich granic Prus Królewskich, przeznaczoną na zjazd rady królewskiej w Poznaniu. Pełni urzędy kanclerza i wizytatora kapituły, zaś w 1511 r. powierzony mu zostaje urząd przełożonego kasy aprowizacyjnej. - 1513
Kardynałowie zebrani na soborze lateraneńskim proszą Kopernika o opracowanie reformy kalendarza. Projekt, któremu astronom poświęcił kilka lat badań i obserwacji, choć dostarczony do Rzymu, nie został odnaleziony do dzisiaj. - 1516–1519
Kopernik pełni urząd administratora dóbr kapituły warmińskiej. Zamieszkuje na zamku w Olsztynie, skąd zarządza rozległymi majętnościami w komornictwie olsztyńskim i melzackim nadzorując zasiedlanie pustych łanów oraz sprawując funkcje sędziego dla poddanych warmińskich. - 1519
W związku z toczącymi się dyskusjami nad reformą monetarną Kopernik sporządza pierwszą redakcję traktatu o monecie i przedkłada ją stanom pruskim. Opracowuje też mapę zachodniej części Zalewu Wiślanego. Składa urząd administratora dóbr kapituły i powraca do Fromborka, by objąć urząd kanclerza. - 1520
Trwa wojna Polski z zakonem krzyżackim, którego wojska w dniu 23 I palą Frombork, zmuszając kanoników do przeniesienia się na zamek w Olsztynie. Kopernik bierze udział w poselstwie do wielkiego mistrza krzyżackiego w sprawie zwrotu zagarniętego przez Krzyżaków Braniewa, ponownie zostaje administratorem dóbr kapituły i organizuje obronę Olsztyna przed spodziewanym atakiem ze strony krzyżackiej. - 1521
Bezskuteczny atak krzyżaków na mury Olsztyna. Kopernik zostaje mianowany „komisarzem Warmii” w celu odzyskania z rąk krzyżackich posiadłości zagarniętych w czasie działań wojennych. Wraca do Fromborka, gdzie obejmuje urząd wizytatora. - 1522
Na zjeździe stanów Prus Królewskich w Grudziądzu wygłasza opracowany przez siebie traktat o monetach. - 1523–1524
Pełni urząd generalnego administratora biskupstwa, a także posła i kanclerza kapituły. - 1524
Kopernik pisze list do Bernarda Wapowskiego, polemizujący poglądami astronoma norymberskiego Jana Wernera, zawartymi w jego traktacie O ruchu ósmej sfery. Z Wapowskim będzie również współpracować przy pracy nad mapą Królestwa Polskiego i Litwy. - 1528
Opracowuje ostateczną wersję traktatu o monecie. - 1528–1537
Pełni kolejno urzędy kanclerza, opiekuna stołu i wizytatora kapituły warmińskiej. W 1537 r. zostaje przedstawiony królowi jako jeden z czterech kandydatów na biskupa warmińskiego. - 1538–1539
Biskup Jan Dantyszek posądza Mikołaja Kopernika o konkubinat i nakazuje mu zwolnić Annę Schilling, gospodynię. - 1539
Z dalekiej Wittenbergi przybywa do Fromborka Jerzy Joachim Retyk, matematyk zafascynowany poglądami Kopernika, który nakłania astronoma do opublikowania De revolutionibus. - 1541
Kopernik oddaje do druku rękopis De Revolutionibus. - 1542
Dzięki zaangażowaniu Retyka w Wittenberdze ukazuje się drukiem książka Mikołaja Kopernika o bokach i kątach trójkątów De lateribus et angelis triangulorum, która weszła później w skład De revolutionibus. W grudniu Kopernik doznaje udaru mózgu i paraliżu lewego boku. - 1543
W Norymberdze wychodzi dzieło Kopernika, bez jego zgody opatrzone zmodyfikowanym tytułem (De revolutionibus orbium coelestium) oraz pomniejszającą znaczenie treści przedmową pióra Andrzeja Osiandra.
Kopernik umiera we Fromborku 24 maja i zostaje pochowany w tamtejszej katedrze.
Kalendarium: źródło – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Zobacz wizerunki Mikołaja Kopernika w malarstwie, grafice, filatelistyce…
